Premier League ngày càng vắng bóng hàng nội địa

Tuyển Anh vừa giành chiến thắng oanh liệt 5-0 trên sân của Serbia tại vòng loại World Cup 2026. Tuy nhiên, điều đó không che giấu được sự thật rằng Premier League ngày càng vắng bóng hàng nội địa.

Jurgen Klopp từng nói ông muốn giành danh hiệu với “một đội bóng toàn Scouser” (người Liverpool chính gốc). Eddie Howe gọi những cầu thủ gốc Geordie trong đội hình Newcastle United của mình là “rất đặc biệt… họ mang lại một nét độc đáo riêng”. Trên khắp nước Anh, điệp khúc “Anh ấy là người của chúng ta” vang lên trên các khán đài.

Mục lục

Hàng nội địa ngày càng thu hẹp

Thế nhưng, con số đó đang ngày một thu hẹp. Chủ nhật này, trận derby Manchester đầu tiên của mùa giải sẽ diễn ra. Manchester City vẫn còn những cầu thủ địa phương như Phil Foden, Nico O’Reilly hay Rico Lewis. Ngược lại, với việc Kobbie Mainoo đang bị thất sủng, khả năng Manchester United tung ra sân một cầu thủ Mancunian là rất thấp.

Sau khi luật lợi nhuận và bền vững (PSR) buộc Aston Villa phải bán Jacob Ramsey cho Newcastle, họ không còn cầu thủ nào thuộc diện địa phương trong đội một. Leeds United cũng chung cảnh ngộ sau khi bán Archie Gray cho Tottenham mùa hè trước, trong khi cậu em 16 tuổi Harry chưa lên đội một. Wolverhampton Wanderers và Burnley cũng không có cầu thủ bản địa. Việc bốn CLB giàu truyền thống lâm vào tình cảnh này phản ánh một xu hướng lớn hơn: số lượng cầu thủ địa phương ngày càng giảm.

Ba mươi năm trước, ở mùa giải 1995-96, các CLB Premier League trung bình sở hữu 6,5 cầu thủ bản địa. Wimbledon có tới 16 cầu thủ London, Tottenham và Chelsea cũng có lực lượng bản địa hùng hậu. Nhưng bước ngoặt xảy ra vào tháng 12/1995 khi phán quyết Bosman xóa bỏ hạn ngạch cầu thủ EU. Chỉ một thế hệ sau, đến mùa 2010-11, con số này giảm xuống còn 3,7 cầu thủ mỗi đội. Man City và Bolton thậm chí không có ai.

Hiện tại, khi mùa giải 2025-26 khởi tranh, trung bình mỗi CLB Premier League chỉ còn 2,7 cầu thủ địa phương. Villa, Leeds, Wolves và Burnley không có ai; Nottingham Forest, Liverpool và Bournemouth chỉ còn đúng một.

Premier-League-ngay-cang-vang-bong-hang-noi-dia-1 — Hai tài năng của vùng đất Manchester là Palmer và Kobbie Mainoo

Vì sao hàng nội địa quan trọng lại hẻo dần?

Các nghiên cứu cho thấy người hâm mộ gắn bó sâu sắc với cầu thủ bản địa. Liên đoàn Bóng đá Anh (EFL) từng khảo sát: 89% CĐV tin rằng CLB đóng vai trò quan trọng với đời sống xã hội địa phương, và cầu thủ bản địa là đại diện rõ ràng nhất. Năm 2017, Hiệp hội CĐV cho thấy 78% CĐV cho rằng điều quan trọng là CLB phải có cầu thủ là con em địa phương. Năm ngoái, một khảo sát trên 64 CLB Anh cho thấy tuyên bố được đồng tình cao nhất (4,74/5 điểm) là: “Tôi tự hào khi một cầu thủ địa phương từ học viện của CLB lên đội một”.

Với Newcastle, việc Dan Burn – người sinh ra tại Blyth – ghi bàn mở tỷ số trong trận chung kết Carabao Cup là khoảnh khắc đáng nhớ. Với Crystal Palace, chiến thắng tại chung kết FA Cup càng ngọt ngào hơn khi bàn quyết định đến từ Eberechi Eze – một người con Nam London. Ở chiều ngược lại, việc Trent Alexander-Arnold rời Liverpool sang Real Madrid gây tiếc nuối nhiều hơn vì anh là người Liverpool chính gốc.

Sự biến mất dần dần của cầu thủ địa phương có nhiều nguyên nhân. Phán quyết Bosman khiến các CLB nhanh chóng đa dạng hóa bằng cầu thủ quốc tế, đặc biệt khi nguồn thu từ truyền hình bùng nổ từ năm 1992.

Đến 2006, UEFA đã lo ngại đến mức đưa ra quy định “cầu thủ được đào tạo trong nước” (homegrown), và Premier League áp dụng vào năm 2010. Nhưng quy định này chỉ tính cầu thủ được đào tạo ở trong nước, chứ không nhất thiết phải là người địa phương. Gần đây, một yếu tố khác bị chỉ trích gay gắt: PSR (Profit and Sustainability Rules). Vì cầu thủ địa phương không tốn phí chuyển nhượng, nên khi bán đi, CLB có thể ghi nhận toàn bộ số tiền thu được là “lợi nhuận ròng”.

Trong 18 tháng qua, Chelsea bán Conor Gallagher, Newcastle bán Elliot Anderson, Aston Villa bán Ramsey, thu về tổng cộng hơn 110 triệu bảng. Với Anderson, HLV Eddie Howe thậm chí phải giải thích rằng việc cậu rời đi sẽ giúp “cứu CLB tuổi thơ” của mình.Ngoài PSR, nhiều CLB cũng chủ động bán cầu thủ địa phương vì họ khó chen chân vào đội một, như trường hợp Cole Palmer, James McAtee hay Taylor Harwood-Bellis ở Man City.

Premier-League-ngay-cang-vang-bong-hang-noi-dia-2 — Liverpool cuỗm Rio Ngumoha từ Chelsea

Bản sắc địa phương dần phai nhạt

Song một xu hướng khác còn tác động mạnh mẽ hơn: các CLB ngày càng săn đón tài năng tuổi teen từ khắp nơi. Những gương mặt trẻ ra mắt gần đây như Trey Nyoni, Rio Ngumoha (Liverpool), Chido Obi, Ayden Heaven (Man Utd) hay Shim Mheuka (Chelsea) đều xuất thân từ học viện của CLB khác.

Chelsea và Man City thậm chí “cướp” cầu thủ nhí của nhau, khiến nhiều học viện thất vọng đến mức từng cấm tuyển trạch viên đối thủ dự khán. Newcastle dưới thời giới chủ mới cũng theo đuổi chiến lược săn lùng cầu thủ trẻ toàn quốc, khiến khả năng “ươm mầm bản địa” càng giảm.

Để thành công ở Newcastle, một cầu thủ trẻ không chỉ cần giỏi nhất vùng Đông Bắc, mà phải nằm trong nhóm triển vọng hàng đầu cả nước, thậm chí quốc tế. Điều đó đồng nghĩa, cầu thủ địa phương ngày càng khó có cơ hội. Dĩ nhiên, sự cạnh tranh là cần thiết, nhưng đôi khi những tài năng địa phương chỉ cần thêm một vài cơ hội ở đội một để bùng nổ.

Câu hỏi còn lại: bản sắc địa phương trong bóng đá có còn quan trọng? Các giám đốc thể thao hay HLV thường chọn kết quả và lợi ích tức thì. Nhưng với người hâm mộ, việc thấy cầu thủ quê hương khoác áo CLB vẫn là niềm tự hào lớn lao. Và trong cuộc đua Premier League ngày càng toàn cầu hóa, cảm giác ấy đang dần bị đánh mất.

=>Xem thêm: