Lịch thi đấu 'phi nhân tính' dần giết chết bóng đá hiện đại

Trong vài năm trở lại đây, bóng đá đã trở thành một ngành công nghiệp khổng lồ, sản sinh lợi nhuận hàng tỷ đô la mỗi mùa. Với sự bành trướng mạnh mẽ từ các giải đấu cấp câu lạc bộ đến các giải quốc tế, người hâm mộ tưởng như đang sống trong “thiên đường bóng đá” với các trận đấu gần như diễn ra hàng ngày.

Thế nhưng, đằng sau ánh hào quang ấy là một hệ thống đang rạn nứt và đứng trước nguy cơ sụp đổ từ bên trong. Nguyên nhân chính? Một lịch thi đấu đang ngày càng quá tải và phi nhân tính, đẩy cầu thủ đến giới hạn thể chất lẫn tinh thần.

Mục lục

Cuộc khủng hoảng âm ỉ trong lòng bóng đá hiện đại

Lịch thi đấu dày đặc không còn là lời than vãn đơn lẻ từ các HLV hay cầu thủ. Nó đã trở thành một cuộc khủng hoảng mang tính hệ thống, gây nên mâu thuẫn căng thẳng giữa các tổ chức bóng đá, công đoàn cầu thủ và các liên đoàn quốc gia.

FIFPro – Liên đoàn Cầu thủ Chuyên nghiệp Quốc tế – gần đây đã lên tiếng mạnh mẽ về điều này. Họ cho rằng FIFA, UEFA và các tổ chức bóng đá hàng đầu thế giới đang đẩy cầu thủ vào một “mô hình gây nguy hiểm cho sức khỏe và gạt bỏ chính người đang tạo nên giá trị trung tâm của môn thể thao này.” Với hơn 65.000 cầu thủ chuyên nghiệp được đại diện, FIFPro có lý do chính đáng để cảnh báo: hệ thống hiện tại không bền vững.

thumbnail-gavi-va-noi-dau-tu-mot-tran-cau-vo-nghia — Gavi dính chấn thương vì một trận đấu vô thưởng vô phạt.

Với FIFA, Club World Cup phiên bản mở rộng là một “siêu phẩm toàn cầu”, nơi quy tụ những CLB hàng đầu thế giới tranh tài trong một giải đấu ngắn nhưng hoành tráng. Thế nhưng, với các HLV và cầu thủ, đó lại là cơn ác mộng kéo dài thể lực và tinh thần đến giới hạn.

Real Madrid – nhà vô địch của Club World Cup gần nhất – đã phá kỷ lục về số trận đấu trong một mùa giải với con số 68 trận trên 7 mặt trận khác nhau. Nếu họ vào đến chung kết Champions League, con số ấy có thể đã chạm mốc… 72 trận! Không chỉ riêng Real, Chelsea và PSG – hai đội vào chung kết giải này – cũng chỉ có vài tuần để nghỉ ngơi trước khi bước vào các trận đấu Siêu cúp châu Âu và khai màn Ngoại hạng Anh.

Trong khi đó, FIFA chỉ đưa ra các khuyến nghị “bất thành văn” như yêu cầu nghỉ tối thiểu 72 giờ giữa hai trận đấu, 21 ngày nghỉ hè, hoặc tăng đại diện cầu thủ trong các cơ quan ra quyết định. Tất cả vẫn còn rất xa vời để trở thành quy chuẩn ràng buộc.

Không nhượng bộ

Một trong những điểm nóng của cuộc tranh luận hiện nay là Tây Ban Nha. Real Madrid, với sự ủng hộ của Hiệp hội Cầu thủ Tây Ban Nha (AFE), đã yêu cầu hoãn ngày khai mạc La Liga vì không đảm bảo thời gian nghỉ tối thiểu cho các cầu thủ sau Club World Cup. Nhưng yêu cầu này nhanh chóng bị bác bỏ.

Javier Tebas – chủ tịch La Liga – là người chỉ trích kịch liệt sự bành trướng của FIFA với các giải đấu mới. Tuy nhiên, chính ông lại từ chối thay đổi lịch thi đấu trong nước. Lý do? Ông cho rằng nếu các liên đoàn quốc gia phải lùi lịch, tại sao FIFA và UEFA không bị yêu cầu tương tự?

Điều trớ trêu là những tranh chấp như thế này không những không bảo vệ cầu thủ, mà còn đẩy họ vào tình thế bị “kéo căng” giữa nhiều phía. Raphinha và Ronald Araújo của Barcelona đã phải di chuyển xuyên đại dương để dự các trận đấu quốc nội chỉ vài ngày sau khi phục vụ đội tuyển, và cuối cùng… không đủ thể lực để thi đấu. Họ là những minh chứng sống cho sự tắc trách trong việc sắp xếp lịch trình.

Cảnh báo đỏ từ y học thể thao

Sự quá tải về thể lực đang trở thành một khủng hoảng y tế thực sự trong thể thao chuyên nghiệp. FIFPro đã nhấn mạnh rằng các quy chuẩn khoa học hiện đại đều cho thấy: nghỉ ngơi đầy đủ không phải là “đặc quyền”, mà là yêu cầu tối thiểu để bảo vệ sức khỏe con người.

Darren Burgess – chủ tịch Mạng lưới Tư vấn Hiệu suất Cao của FIFPro – cảnh báo rằng việc không cho phép cầu thủ có đủ thời gian nghỉ giữa mùa giải và giữa các trận đấu là một hành động phi nhân đạo. Trong bản khuyến nghị gần nhất, tổ chức này đã đề xuất 12 biện pháp bảo vệ sức khỏe, bao gồm: 4 tuần nghỉ giữa các mùa giải, 4 tuần tiền mùa giải để hồi phục và chuẩn bị, tối thiểu 72 giờ giữa các trận, một tuần nghỉ giữa mùa, cơ chế bảo vệ đặc biệt cho cầu thủ U-21 và U-18 và nghỉ ngơi sau các chuyến bay đường dài

Club-World-Cup-co-that-su-canh-tranh-1 — Các cầu thủ oằn mình thi đấu tại Club World Cup.

Một trong những hệ quả nguy hiểm nhất là ảnh hưởng đến các cầu thủ trẻ – những người vẫn đang trong quá trình hoàn thiện thể chất. Theo nghiên cứu của công ty bảo hiểm Howden, số ngày nghỉ thi đấu do chấn thương của các cầu thủ dưới 21 tuổi đã tăng đến 187% chỉ trong vòng ba mùa giải, từ 2020/21 đến 2023/24. Con số này là một lời cảnh tỉnh khẩn cấp về tốc độ tiêu hao của hệ thống hiện tại.

Bóng đá đang sản sinh ra thế hệ trẻ đầy tiềm năng, nhưng nếu tiếp tục theo đuổi lợi nhuận bất chấp thể chất con người, chính hệ thống ấy sẽ “giết chết” những viên ngọc thô trước khi họ kịp tỏa sáng.

Hệ thống cần một cuộc cải cách toàn diện

Cuộc xung đột hiện nay giữa các liên đoàn, công đoàn và các tổ chức quản lý bóng đá không đơn thuần chỉ là chuyện “ai đúng, ai sai”. Nó là hồi chuông cảnh báo rằng bóng đá đang đi đến giới hạn phát triển của nó nếu không được kiểm soát hợp lý.

Nếu không có một sự đồng thuận toàn cầu về việc giảm tải lịch thi đấu, phân bổ hợp lý các giải đấu và ưu tiên sức khỏe cầu thủ, chúng ta có thể sớm chứng kiến sự suy sụp cả về chất lượng và nhân lực của môn thể thao vua. Những trận đấu hấp dẫn nhất sẽ trở thành “những cuộc hành xác”, còn cầu thủ – linh hồn của bóng đá – sẽ chỉ là nạn nhân của một hệ thống tham lam và phi nhân tính.

Bóng đá là một cỗ máy giải trí khổng lồ, nhưng cũng như mọi cỗ máy, nó cần bảo dưỡng và vận hành hợp lý. Nếu các tổ chức tiếp tục lạm dụng nguồn nhân lực quý giá nhất – các cầu thủ – chỉ để phục vụ cho những mục tiêu thương mại, bóng đá sẽ sớm phải trả giá bằng chính tương lai của mình. Những tiếng nói phản đối từ cầu thủ, bác sĩ, công đoàn… cần được lắng nghe, trước khi quá muộn. Vì một ngày nào đó, nếu mọi thứ sụp đổ, chúng ta sẽ nhận ra: một cuốn lịch không biết mệt mỏi cũng là thứ dễ phát nổ nhất.

=>Xem thêm: