Các CLB Premier League đầu tư đội hình thay đổi thành tích ra sao

Các CLB Premier League đã chi những khoản kỷ lục để theo đuổi lời hứa đó trong mùa hè vừa qua. Nhưng câu hỏi đặt ra: liệu thay đổi quá nhiều có gây xáo trộn?

Chúng ta có một ví dụ gần đây: Liverpool chính là đội chi tiêu nhiều nhất ở kỳ chuyển nhượng hè 2025, nhưng điều đó chỉ đến sau một mùa 2024-25 mà họ gần như không bổ sung nhân sự. Kết quả? Một chức vô địch Premier League ngay trong mùa đầu tiên của HLV Arne Slot.

Vậy, với hiểu biết rằng bổ sung số lượng cầu thủ không đồng nghĩa với thành công, thực tế các đội hình Premier League thay đổi thế nào qua từng mùa? Và đâu là sự cân bằng giữa việc duy trì một bộ khung ổn định lâu dài và việc bơm thêm những nhân tố mới?

Mục lục

Lấy Manchester United làm thước đo

Thực tế cho thấy, tân binh dù đình đám đến đâu cũng chỉ góp mặt khoảng 40% tổng số phút thi đấu, và thường cần thời gian để hòa nhập. Thay vì chỉ nhìn vào đóng góp cá nhân, hay phân tích sự thay đổi đội hình qua từng mùa — gọi là “squad churn”.

Chỉ số này đo lường mức độ phân bổ lại phút thi đấu từ mùa trước sang mùa sau, do chuyển nhượng, chấn thương, bị loại khỏi đội hình hay thay đổi chiến thuật. Nếu churn bằng 0%, tức là mọi cầu thủ đều giữ nguyên tỷ lệ ra sân như mùa trước; nếu 100%, nghĩa là toàn bộ đội hình được xây dựng lại. Tất nhiên, cả hai kịch bản đều không thực tế.

Dữ liệu cho thấy, các đội vô địch thường thay đổi ít nhất, với churn trung bình chỉ 27,5%. Con số này tăng dần khi đi xuống cuối bảng, trong đó các đội mới thăng hạng phải biến chuyển nhiều nhất để bắt kịp sự khắc nghiệt của Premier League.

Với 13 chức vô địch, Manchester United là đội có mức churn trung bình thấp nhất trong lịch sử Premier League. Năng lực tài chính giúp họ giữ chân trụ cột, còn dưới thời Sir Alex Ferguson, CLB cũng duy trì chính sách “chi đậm nhưng ít lần”, trung bình chỉ 3,8 bản hợp đồng cố định mỗi mùa — thấp nhất giải đấu. Ferguson từng nói trên Harvard Business Review: “Chúng tôi luôn hình dung đội bóng ba hoặc bốn năm tới sẽ ra sao, rồi quyết định dựa trên viễn cảnh đó”, nhờ vậy không cần đến những cuộc cải tổ ồ ạt.

Dau-tu-doi-hinh-thay-doi-thanh-tich-ra-sao-1 — Mức xáo trộn đội hình (chum) dẫn đến thứ hạng trong kỷ nguyên Premier League

Khi David Moyes lên thay, Manchester United vẫn giữ cách tiếp cận này. Sau mùa 2012-13 vô địch với 15 điểm cách biệt, họ có mùa hè ít biến động nhất từ 1992. Nhưng hệ quả là sự trì trệ lộ rõ: Wayne Rooney, Rio Ferdinand, Nemanja Vidic đồng loạt đi xuống phong độ, trong khi Marouane Fellaini là tân binh đáng kể duy nhất. Manchester United nhanh chóng rơi xuống vị trí thứ 7 ngay mùa hậu Ferguson.

Từ đó, CLB liên tục phải đại tu, và hè 2025 đã chi hơn 200 triệu bảng cho Bryan Mbeumo, Matheus Cunha và Benjamin Sesko. Chỉ số churn trở nên thất thường trong một thập kỷ, minh chứng cho nghịch lý: quá ổn định sẽ khiến đội hình già cỗi, và khi buộc phải thay đổi, cái giá phải trả cả về tài chính lẫn sự xáo trộn là vô cùng lớn.

Bài học cho các đối thủ

Liverpool lại có hành trình gần như trái ngược. Hai thập kỷ đầu tại Premier League, họ loay hoay với đội hình bất ổn, cho tới khi tìm được bộ khung ổn định để làm nền tảng vô địch. Slot, giống như Moyes, cũng áp dụng cách tiếp cận “nhẹ tay” khi kế thừa đội hình giàu thành tích của Jurgen Klopp. Churn trong mùa vô địch 2024-25 thậm chí còn thấp kỷ lục. Chính sự ổn định này có lẽ là cơ sở để Liverpool mạnh dạn “đại tu” vào hè 2025, tránh rơi vào vết xe đổ như Manchester United thời hậu Ferguson.

Man City thực sự bứt phá khi giữ được một bộ khung chất lượng cao và ít thay đổi. Chức vô địch 2011-12 — danh hiệu Premier League đầu tiên — trùng hợp với thời điểm churn giảm xuống dưới mức trung bình của giải. Pep Guardiola, giống Ferguson, ưa chuộng một nhóm nhỏ nhưng tinh hoa.

Ông từng phàn nàn rằng đội hình City hiện quá “cồng kềnh” và “không lành mạnh”. Mùa 2021-22, City chỉ có churn 16% — thấp nhất lịch sử Premier League — và cũng là mùa Guardiola giành danh hiệu thứ tư. Trong 10 đội hình ổn định nhất lịch sử giải, có tới một nửa vô địch ngay mùa đó.

Dau-tu-doi-hinh-thay-doi-thanh-tich-ra-sao-2 — Guardiola gặp vấn đề khi chậm làm mới đội hình

Ở phía đối lập là các đội mới thăng hạng hoặc “đại gia chi tiêu”. Nottingham Forest năm 2022-23 với hơn 20 tân binh đã trụ hạng thành công, nhưng Burnley chi gần 100 triệu bảng theo công thức tương tự mùa sau lại xuống hạng. Đồ thị về churn và điểm số trung bình cho thấy không có công thức cố định. Chelsea dưới thời Todd Boehly cũng là ví dụ: mua sắm ồ ạt, churn cao, nhưng hiệu quả lại gây tranh cãi.

Tuy nhiên, không phải lúc nào ổn định mới dẫn tới vinh quang. Leicester City 2015-16 là ngoại lệ nổi tiếng, với churn tới 48% — cao nhất lịch sử các đội vô địch. Nhưng đó là trường hợp đặc biệt, khi đội vừa thoát xuống hạng mùa trước và buộc phải thay máu để sống sót.

Arsenal của Mikel Arteta lại chọn cách tiến hóa dần dần. Ba mùa ổn định nhất của họ cũng là ba mùa thành công nhất, khi lần lượt cán đích á quân. Hè 2025, Pháo thủ đầu tư gần 250 triệu bảng cho 7 tân binh và mượn thêm Piero Hincapie, nhưng chỉ ba người được kỳ vọng đá chính thường xuyên. Phần còn lại là để xây dựng đội hình nhiều lớp, đủ sức cạnh tranh cả mùa giải.

Như Arsene Wenger từng nói năm 2015: “Xã hội ngày nay luôn đòi hỏi điều mới mẻ, nhưng bóng đá cũng cần sự gắn kết, sự ổn định. Đó là yếu tố bị đánh giá thấp, bởi ai cũng muốn cái mới. Song tôi tin thành công gắn liền với tài năng và sự gắn kết”. Wenger khi đó cũng dự đoán Arteta sẽ trở thành HLV Arsenal. Giờ đây, giữa một mùa hè hỗn loạn chuyển nhượng, lời kêu gọi “cohesion” (gắn kết) ấy liệu có trở thành lời tiên tri đúng đắn?

=>Xem thêm: